Centraal Beheerlos límites del estructuralismo en la configuración de un espacio–soporte

  1. Julio Grijalba Bengoetxea
  2. Rebeca Merino del Río
Revista:
Proyecto, Progreso, Arquitectura

ISSN: 2173-1616 2171-6897

Año de publicación: 2018

Número: 19

Páginas: 36-55

Tipo: Artículo

DOI: 10.12795/PPA.2018.I19.02 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAcceso abierto editor

Otras publicaciones en: Proyecto, Progreso, Arquitectura

Resumen

En 1968, Herman Hertzberger comienza el proyecto para Centraal Beheer, influido por las tendencias artísticas y culturales de la época. El concepto de espacio–soporte surge en este contexto fuertemente vinculado a la idea de la ciudad tradicional como marco estable capaz de soportar distintas interpretaciones a lo largo del tiempo y catalizador de las relaciones cotidianas entre el ser y el entorno. Centraal Beheer se considera un ejemplo de espacio–soporte, ya que la estrategia de proyecto de reproducción de las condiciones de habitabilidad de la ciudad tradicional persigue una mayor implicación del usuario en la personalización del espacio y se rige por una clara diferenciación de la forma arquitectónica y la sucesión de acontecimientos. Su funcionamiento se evalúa mediante la aplicación de la técnica de la deriva y la psicogeografía, concebidas inicialmente por la Internacional Situacionista para redescubrir el entorno urbano como un espacio–soporte, en las que el factor tiempo y el papel protagonista de las personas son también determinantes. El artículo busca demostrar cómo el bagaje estructuralista de Herman Hertzberger permite entender la réplica urbana de Centraal Beheer como un espacio–soporte desde una perspectiva antropológica y epistemológica. Por medio de una colección de textos, fotografías y croquis, la hipótesis se demuestra en un estudio de naturaleza transversal que se nutre de investigaciones coetáneas desarrolladas en campos como la arquitectura, el arte, la lingüística o la sociología.

Referencias bibliográficas

  • Badcock, Christopher Robert; Lévi–Strauss, Claude. The Ecumenical Anthropologist. Solutions to Some Persistent Problems in Theoretical Sociology Found in the Works of Claude Lévi–Strauss. En: The British Journal of Sociology, 1975, vol. 26, n.º 2, pp. 156–168. ISSN 0007–1315. DOI: https://doi.org/10.2307/589586.
  • Bergeijk, Herman van. Herman Hertzberger. Basilea–Boston–Berlín: Birkhäuser Verlag, 1997.
  • CONSTANT. New Babylon. En: Randstad. Driemaandelijks, 1962, n.º 2, pp. 127–138.
  • CONSTANT. New Babylon. Den Haag: Gemeentemuseum Den Haag, 1974.
  • Coverley, Merlin. Psychogeography. Harpenden: Pocket Essentials, 2010.
  • Domingo Calabuig, Débora; Castellanos Gómez, Raúl. Urdimbre y trama: el caso de la Universidad Libre de Berlín. En: Proyecto, progreso, arquitectura. Sevilla: Editorial Universidad de Sevilla, 2011, n.º 4, pp. 30–43. ISSN 2171–6897. DOI: http://dx.doi.org/10.12795/ppa.2011.i4.02.
  • Eyck, Aldo van. Editorial. En: Forum voor Architectuur en Daarmee Verbonden Kunsten, 1963, n.º 3, pp. 97–98. ISSN 0015–8372.
  • Eyck, Aldo Van; Ligtelijn, Vincent; Strauven, Francis. Aldo van Eyck: Collected Articles and Other Writings 1947–1998. Ámsterdam: SUN, 2008.
  • Granés, Carlos. El puño invisible. Madrid: Taurus, 2012.
  • Hertzberger, Herman. Editorial. En: Forum voor Architectuur en Daarmee Verbonden Kunsten, 1960–1, n.º 1, pp. 1–2. ISSN 0015–8372.
  • Hertzberger, Herman. Flexibiliteit en Polyvalentie. En: Forum voor Architectuur en Daarmee Verbonden Kunsten, 1962, n.º 3, pp. 115–121. ISSN 0015–8372.
  • Hertzberger, Herman. De Wederkerigheid van Vorm en Programma. En: Forum voor Architectuur en Daarmee Verbonden Kunsten, 1967, n.º 7, p. 16. ISSN 0015–8372.
  • Hertzberger, Herman. Identiteit. En: Forum voor Architectuur en Daarmee Verbonden Kunsten, 1967, n.º 7, pp. 17–18. ISSN 0015–8372.
  • HEUVEL, Dirk Van Den, Ed.; Frausto, Salomon, ed. Open Structures: An Introductory Dossier on Dutch Structuralism. En: Volume (Amsterdam, Netherlands), 2013, vol. 35, n.º 1, pp. 65–96. ISSN: 1574–9401.
  • Lefebvre, Henri. Critique of Everyday Life Volume I: Introduction. Trad. de John Moore, Pról. De Michel Trebitsch. Londres–Nueva York: Verso, 1991 [1958].
  • Lefebvre, Henri. Critique of Everyday Life Volume II: Foundations for a Sociology of the Everyday. Trad. de John Moore, Pról. De Michel Trebitsch. Londres–Nueva York: Verso, 2002 [1961].
  • Lévi–Strauss, Claude. Structural Anthropology. Nueva York: Basic Books, 1963.
  • Lévi–Strauss, Claude. The Scope of Anthropology. En: Current Anthropology, 1966, vol. 7, n.º 2, pp. 112–123. ISSN 0011–3204. DOI: http://dx.doi.org/10.1086/200687.
  • Mayoral Campa, Esther. Pensamientos compartidos. Aldo van Eyck, el grupo COBRA y el arte. En: Proyecto, progreso, arquitectura. Sevilla: Editorial Universidad de Sevilla, 2014, n.º 11, pp. 64–75. ISSN 2171–6897. DOI: https://doi.org/10.12795/ppa.2014.i11.05.
  • Merino Del Río, Rebeca; Grijalba Bengoetxea, Julio; Grijalba Bengoetxea, Alberto. Paisajes urbanos. El edificio como una ciudad. Centraal Beheer. En: ZARCH. Zaragoza: Prensas de la Universidad de Zaragoza, 2016, n.º 7, pp. 148–165. ISSN 2341–0531. DOI: https://doi.org/10.26754/ojs_zarch/zarch.201671522.
  • Merino Del Río, Rebeca; Grijalba Bengoetxea, Julio. Sobre la contribución de Herman Hertzberger a la corriente del estructuralismo holandés. En: Constelaciones. Madrid: Fundación Universitaria San Pablo CEU, 2018, n.º 6, pp. 33–47. ISSN 2340–177X.
  • Muller, Sheila. Dutch Art: An Encyclopedia. Nueva York–Londres: Routledge, 2011.
  • Ramos Carranza, Amadeo; Añón Abajas, Rosa María. Contracultura, acciones y arquitectura. En: Proyecto, progreso, arquitectura. Sevilla: Editorial Universidad de Sevilla, 2018, n.º 18, pp. 12–15. ISSN 2171–6897. DOI: http://dx.doi.org/10.12795/ppa.2018.i18.11.
  • Risselada, Max; Heuvel, Dirk van den. Team 10: 1953–1981, In Search of a Utopia of the Present. Rotterdam: NAi, 2005.
  • Rodríguez Prada, Víctor. La generación del estructuralismo holandés a través de sus maquetas. El caso de Herman Hertzberger. 1958–1968. En: Proyecto, progreso, arquitectura. Sevilla: Editorial Universidad de Sevilla, 2016, n.º 15, pp. 100–111. ISSN 2171–6897. DOI: https://doi.org/10.12795/ppa.2016.i15.07.
  • Rykwert, Joseph. The Idea of a Town. En: Forum voor Architectuur en Daarmee Verbonden Kunsten, 1963, n.º 3, pp. 99–148. ISSN 0015–8372.
  • Sartre, Jean–Paul. Critique of Dialectical Reason, Volume I: Theory of Practical Ensembles. Londres–Nueva York: Verso, 2004 [1960].
  • Sennet, Richard. The Uses of Disorder: Personal Identity and City Life. Nueva York: Knopf, 1970.
  • Teerds, Hans; Habraken, John; Havik, Klaske. Define and Let Go. An Interview with John Habraken. Productive Uncertainty. En: OASE, 2011, n.º 85, pp. 8–16. ISSN 0169–6238.
  • Wark, Mckenzie. The Beach beneath the Street: The Everyday Life and Glorious Times of the Situationist Internacional. Londres–Nueva York: Verso, 2011.