La asociación simbólica entre la salamandra, Cleón y los pescadores de anguilas en los Emblemata (1596) de Denis Lebey

  1. Beatriz Antón Martínez 1
  1. 1 Universidad de Valladolid
    info

    Universidad de Valladolid

    Valladolid, España

    ROR https://ror.org/01fvbaw18

Revista:
Veleia: Revista de prehistoria, historia antigua, arqueología y filología clásicas

ISSN: 0213-2095

Any de publicació: 2021

Número: 38

Pàgines: 251-268

Tipus: Article

DOI: 10.1387/VELEIA.21655 DIALNET GOOGLE SCHOLAR lock_openAccés obert editor

Altres publicacions en: Veleia: Revista de prehistoria, historia antigua, arqueología y filología clásicas

Resum

This paper analyses the emblem XXiii, In Cleones nostri saeculi, qui nisi turbatis rebus laterent, by French jurist and poet Denis lebey (Emblemata,1596), a suggestive iconic triptych prepared with motifs of zoology (the salamander), ancient history (the demagogue Cleon), and human activities (the eel fishermen). The main sources of the argument are identified (the Parabolae, sive Similiaof erasmus and the Collectanea of Jacobus Manlius) and the authorship of all loci communesthat comprise the paraphrasisthat accompany the emblem is also indicated. Finally, this study includes an epilogue on the most famous and influential ‘Cleon’ of our time, Donald trump, a parallelism perceived by many scholars.

Informació de finançament

Este artículo se inserta en el «Proyecto de investigación del Plan Nacional de i+D PGC2018-094604-B-C31 (MCIU / AEI / FEDER, UE). this paper is part of the research Project of the National R&D Plan PGC2018-094604-B-C31 (MCIU / AEI / FEDER, UE).

Finançadors

  • Ministerio de Ciencia, Innovación y Universidades Spain
    • PGC2018-094604-B-C31
    • PGC2018-094604-B-C3

Referències bibliogràfiques

  • Adams, A., 2007, «La conception et l’ édition des livres d’ emblèmes dans la France du XVIe siècle. Une problématique collaboration entre un auteur et un éditeur», Littérature 145/1, 10-22.
  • Adams, A., S. Rawles, & A. Saunders, 1999-2002, A Bibliography of French Emblem Books of the Sixteenth and Seventeenth Centuries (BFEB), Genève: Droz, 2 vols.
  • Alciato, A., 1546, Emblematum Libellus, nuper in lucem editus, Venetiis: apud Aldi filios.
  • Antón, B., 2012, «Diarii omnes. La huella de Juan Luis Vives en los Symbola et Emblemata de Joaquín Camerario», SPhV 14, 157-170.
  • Antón, B., 2014, «Los Emblemata (Frankfurt, 1596) de Dionysius Lebeus Batillius: Clasicismo, Neoestoicismo, Calvinismo», Janus. Estudios sobre el Siglo de Oro 3, 115-176.
  • Antón, B., 2016, «Andrea Alciato, dux et praeses del género emblemático», Insula 833, 18-22.
  • Antón, B., 2019a, «La (vera) Amicitia en los Emblemata (1596) de Denis Lebey de Batilly», en: V. Alfaro, V. E. Rodríguez, G. Senés (eds.), Studia Classica et Emblematica caro magistro Francisco J. Talauera Esteso dicata, Zaragoza: Libros Pórtico, 107-157.
  • Antón, B., 2019b, «La representación simbólica de la paz: la disputa por el patronazgo de Atenas en los Emblemata (eds. 1596 y 1600) de Denis Lebey de Batilly», Euphrosyne 47, 247-269.
  • Antón, B., e. p., «La representación zoológico-simbólica de los sediciosos y agitadores en los Symbola et Emblemata de Joaquín Camerario».
  • Arthaber, A., 1995, Dizionario comparato di proverbi e modi proverbiali in sette lingue: italiana, latina, francese, spagnola, tedesca, inglese, greca antica, Milano: U. Hoepli.
  • Biederbick, M. C., 2017, «Tradition and Empirical Observation—Nature in Giovio’s and Symeoni’s Dialogo dell’Imprese from 1574», en: Karl A.E. Enenkel, J. Smith (eds.), Emblems and the Natural World, Leiden – Boston: Brill, 271-320.
  • Boissard, J. J., 1593, Emblematum Liber. Ipsa Emblemata ab Auctore delineata: a Theodoro de Bry sculpta, Francofurti ad Moenum: De Bry.
  • Busolt, G., 1904, Griechische Geschichte bis zur Schlacht bei Chaeroneia, III.2. Gotha: Perthes.
  • Camerario, J., 1604 [1605], Symbolorum et Emblematum ex aquatilibus et reptilibus desumptorum Centuria Quarta a Joachimo Camerario Medi[co] Norimberg[ensi] coepta: absoluta post eius obitum Ludouico Camerario: [s. l.]: [s. n.].
  • Canfora, L., 2016, Tucidide, la menzogna, la colpa, l’esilio, Bari: Laterza & Figli.
  • Canfora, L., 2017, Cleofonte deve morire: Teatro e política in Aristofane, Bari: Laterza.
  • Chambry, E., 1927, Esope. Fables, Paris: Les Belles Lettres.
  • Choné, P., 2007, «Les cas singulier des emblèmes en Lorraine aux XVIe et XVIIe siècles», Littérature 145/1, 79-90.
  • Coustau, P., 1555, Pegma cum narrationibus philosophicis, Lugduni: apud Matthiam Bonhomme.
  • Cullière, A., 1991, «Un pamphlet autographe de Denis Lebey de Batilly (1590)», BHR 53/1, 7-32.
  • Dobski, B., 2018, «Democracy, Demagogues, and Political Wisdom: Understanding Trump in the Wake of Thucydides’ History», en: A. Jaramillo Torres, M. B. Sable (eds.), Trump and Political Philosophy: Leadership, Statesmanship, and Tyranny, London: Palgrave Macmillan, 75-93.
  • Droysen, J. G., 1837, Des Aristophanes Werke, vol. II, Berlin: Veit.
  • Erasmo, D., 1514, Parabolarum, siue Similium Liber, [Colofón] Argentorati: ex Aedibus Schurerianis.
  • Flonta, T., 2102, A Dictionary of English and Romance Languages Equivalent Proverbs, Tasmania, Australia: DeProverbio.com.
  • Foster, E., 2017, «Aristophanes’s Cleon and Post-Peloponnesian War Athenians: Denunciations in Thucydides», Historia Supplement 6, 129-152.
  • Galy, J. M., 1990, «Les borborotaraxes. Politique et politiciens dans la comedie grecque des Vème et IVème siecles», en: J. Granarolo, M. Biraud (eds.), Hommage à René Braun I: De la préhistoire à Virgile: philologie, littératures et histoires anciennes, Nice – Paris: Les Belles Lettres.
  • Gesner, C., 1554, Historia animalium Liber II, De quadrupedibus oviparis, Tiguri: apud Christophum Froschoverum.
  • Gesner, C., 1558, Historiae animalium liber IIII, qui est de piscium et aquatilium animantium natura, Tiguri: apud Christophum Froschoverum.
  • García Arranz, J. J., 1990, «La salamandra: distintas interpretaciones gráficas de un mito literario tradicional», Norba: Revista de Arte 10, 53-68.
  • Gil Fernández, L., 1995, Aristófanes. Comedias I: Los Acarnienses - Los Caballeros, Introducción, traducción y notas, Madrid: Gredos.
  • Gladhill, B., 2016, Rethinking Roman Alliance: A Study in Poetics and Society, Cambridge: Cambridge U. P.
  • Graham, D. (ed.), 2001, An Interregnum of the Sing. The Emblematic Age in France. Essays in Honour of Daniel S. Rusell, Glasgow: Glasgow University.
  • Grote, G., 1854, History of Greece, London: John Murray.
  • Gustainis, J. J., 1990, «Demagoguery and Political Rhetoric: A Review of the Literature», Rhetoric Society Quarterly 20/2, 155-161.
  • Hayaert, V., 2005, «Pierre Coustau’s Le Pegme (1555): Emblematics and Legal Humanism», Emblematica. An Interdisciplary Journal for Emblem Studies 14, 55-99.
  • Hayaert, V., 2008, «Mens emblematica» et humanisme juridique: le cas du «Pegma cum narrationibus philosophicis» de Pierre Coustau (1555), Genève: Droz.
  • Henkel, A. & A. Schöne, 2013, Emblemata: Handbuch zur Sinnbildkunst des XVI. und XVII. Jahrhunderts, Stuttgart: Metzler.
  • Hendrikx, S., 2017, «Ichthyology and Emblematics in Conrad Gesner's Historia piscium and Joachim Camerarius the Younger’s Symbola et emblemata», en: K. A. E. Enenkel, P. J. Smith (eds.), Emblems and the Natural World, Leiden – Boston: Brill, 184-226.
  • Herrera Vázquez, M., 2017, «Contribución al estudio del refrán A río revuelto, ganancia de pescadores», en: F. Toro Ceballos (ed.), Juan Ruiz, Arcipreste de Hita, y «El libro de Buen Amor» […] Homenaje a Joseph T. Snow, Alcalá la Real: Ayuntamiento, 147-161.
  • Lafargue, Ph., 2013, Cléon, le guerrier d’Athéna, Bordeaux: Ausonius.
  • Lebey, D., 1596, Emblemata a Jano Jac. Boissardo Vesuntino delineata sunt, et a Theodoro de Bry sculpta, et nunc recens in lucem edita, Francofurti ad Moneum: De Bry.
  • Lebey, D., 1600, Emblemata. […] Vna cum Appendice nonnullorum carminum. Editione Voegeliniana. Dionysii Lebei Batillii, et Aliorum Aliquot Poematia, Heidelbergae: [Voegelin].
  • Lipsio, J., 1589, Politicorum sive civilis doctrinae libri sex, Antuerpiae: apud Christophorum Plantinum. Vid. Waszink, J.
  • MacLean, I., 2009, Learning and the Market Place: Essays in the History of the Early Modern Book, Leiden: Brill.
  • Manlius, J., 1565, Locorum communium collectanea a Iohanne Manlio per multos annos tum ex lectionibus D. Philippi Melanchthonis, tum ex aliorum doctissimorum virorum relationibus excerpta, Francofurti ad Moenum: per Petrum Fabricium.
  • Mann, Ch., 2007, Die Demagogen und das Volk. Zur politischen Kommunikation im Athen des 5. Jahrhunderts v. Chr [Series: Klio], Berlin: Akademie.
  • Margolin, J.-C. (ed.), 1975, Parabolae sive similia. En: Opera Omnia Desiderii Erasmi Roterodami Recognita et Adnotatione Critica Instructa Notisque Illustrata, Ordinis Primi Tomus Quintus, Amsterdam – Oxford: North-Holland Publishing Company.
  • Matthioli, P. A., 1554, Commentarii, in libros sex Pedacii Dioscoridis Anazarbei, De medica materia, Venetiis: in officina Erasmiana, apud Vincentium Valgrisium.
  • Meerhoff, K., 2017, «Éloge de la poésie dans les Emblemata (1596) de Lebey de Batilly», RHR 85, 47-94.
  • Meyer, H., 1837, Oratorum romanorum fragmenta ab Appio inde Caeco usque ad Q. Aurel. Symmachum, editio parisina auctior et emendatior, curis Fr. Dübner, Parisiis: Bourgeois-Maze.
  • Morwood, J., 2009, «Euripides and the Demagogues», CQ 59/2, 353-363.
  • Paladini, M.ª L., 1958, «Considerazioni sulle fonti della storia di Cleone», Historia. Zeitschrift für Alte Geschichte 7/1, 48-73.
  • Papy, J., 2003, «Joachim Camerarius’s Symbolorum et Emblematum Centuriae Quatuor: From Natural Sciences to Moral», en: Karl A. E. Enenkel, Arnoud S. Q. Visser (eds.), Mundus Emblematicus, Brepols: Turnhout, 201-234.
  • Plácido, D., 2012, «Aristófanes como fuente de la historia social, Acarnienses 1-42», Pecia Complutense 17/9, 1-13.
  • Plutarco, 1572, Plutarchi Queronei […] Vitae comparatae Illustrium virorum, Graecorum & Romanorum, […] Hermanno Cruserio […] interprete, Venetiis: Hieronymus Scotus.
  • Russell, D., 1985, The Emblem and Device in France, Lexington, KY: French Forum Publishers.
  • Saladin, J.-C. (ed.), 2011, Les Adages d’ Érasme, Paris: Les Belles Lettres, 5 vols.
  • Saldutti, V., 2014, Cleone un político ateniese, Bari: EdiPuglia.
  • Saunders, A., 1988, The Sixteenth-Century French Emblem Book: A Decorative and Useful Genre, Genève: Droz.
  • Saunders, A., 2001, «Quis, quid, ubi, quibus auxiliis, cur, quomodo, quando? or: The curious case of Pierre Coustau’s Pegma», en: D. Graham (ed.), An Interregnum of the Sing. The Emblematic Age in France, Glasgow: Glasgow University, 29-48.
  • Sciarrino, E., 2010, «Roman Oratory Before Cicero: The Elder Cato and Gaius Gracchus», en: W. Dominik, J. Hall (eds.), A Companion to Roman Rhetoric, Oxford – Malden – Carlton: Wiley-Blackwell, 54-65.
  • Suda, 1564, Suidae historica, caeteraque omnia quae ulla ex parte ad cognitionem rerum spectant, […] Nunc primum [...] opera uero ac studio Hiero. Wolfij in Latinum sermonem conuersa, Basileae: apud Ioannes Oporinum & Hervagium.
  • Thibaudet, A., 1922, La campagne avec Thucydide, Paris: Nouvelle Revue Française.
  • Valeriano, P., 1556, Hieroglyphica, sive De sacris Aegyptiorum literis commentarii, Basileae: Palma Ising[rini].
  • Velo-Antón, G. & Buckley, D., 2015, «Salamandra común – Salamandra salamandra», en: S. A. Martínez, I. Solano (eds.), Enciclopedia Virtual de los Vertebrados Españoles, Madrid: Museo Nacional de Ciencias Naturales. http://digital.csic.es/bitstream/10261/126388/6/salsal_v1.pdf [Consulta 27-10-2020]
  • Waszink, J., 2004, Justus Lipsius, Politica. Six books of Politics or Political Instruction (edition, introd. and transl.), Assen: Royal van Gorcum.